Het regent snoeihard. Vandaag liep anders dan gepland. Ik zit samen met Daniël in een houten hutje op de Veluwe. Of we onze plek hier gereserveerd hebben? Niet echt. Op het programma stond een fietstocht van zo’n 80 kilometer. De weersomstandigheden dachten daar anders over. Gelukkig zitten we nu warm rond een kampvuur op een zelfgemaakt zitje van stenen en houten planken. We vervelen ons niet. Daniël plopt een fles port open: “Die had ik al een tijdje in huis liggen. Ik wist dat ie wel een keer van pas zou komen!” En daar zitten we dan, proostend op genoeg verhalen om de hele nacht mee te vullen.
Genoeg verhalen?
Ja, want komt Daniël je nog bekend voor? In maart, net na mijn terugkomst uit Singapore kreeg ik een mailtje van hem. Hij nodigde mij in Zwartebroek uit voor advies. En ik zocht een excuus om weer eens de deur uit te gaan. Samen met zijn vriend Eric, waarmee hij op het punt stond om naar Kirgizië te gaan fietsen, gingen we een nachtje kamperen.
En nu een jaar later hebben we een beetje dezelfde avonturen meegemaakt. Vandaag deel ik een gesprek met Daniël, over onze ontmoeting en zijn fietsreis samen met Eric en later met zijn vrouw Shanon.
Ik maakte kennis met je toen je op het punt stond weg te fietsen uit Zwartebroek. Je had toen net je baan opgezegd en stond te popelen om weg te gaan. Die laatste week voordat je vertrok, kan je omschrijven wat er toen door je heen ging?
Dat was grappig, ik volgde jou al een tijdje, op je spoor gekomen via de Coen en Sander Show op 3fm. En toen ontmoette ik je in het echt: de grote Henk van Dillen! Ik verwachtte een soort verweerde alleskunner met een baard. In plaats daarvan stond er een allervriendelijkst, geschoren maar verkleumd mannetje voor mijn deur.
Het is vreemd. Je staat inderdaad te popelen, maar tegelijkertijd ben je enorm bang voor wat komen gaat. Op de een of andere manier weet je dat je je totaal niet kan voorbereiden, maar je doet toch alles wat je kan controleren, zoals je materiaal goed voorbereiden, waarvan je dan later weer denkt: wat een onzin. Ik herinner me dat ik tegen mijn vader zei net voor ik vertrok:
“Ik heb nog nooit iets gedaan waarvan ik zo weinig idee had wat het in ging houden.”
En dat was ook echt zo. Je weet dat je geen idee hebt en daar moet je aan wennen.
Hoe kwam je eigenlijk op het absurde idee om van Nederland naar Kirgizië te gaan fietsen?
Ik liep tijdens een pauze van mijn kantoor naar de supermarkt. Het was zomer en ik liep in de zon, over een hemeltergend triest woonwijkje in Oss en ik bedacht me dat ik me zo verschrikkelijk niet op mijn plek voelde op dat kantoor en daar op weg naar de supermarkt. De verveling, de onbestemdheid en de uitzichtloosheid die toen door mij heen gingen kan je je bijna niet voorstellen. Alles in mij schreeuwde om verandering.
Ik kreeg een hekel aan de zelfgenoegzame en luimakende zekerheid die mijn bestaan me gaf. Ik had veel te veel privileges in deze wereld, vond ik, maar ondertussen profiteerde ik er schaamteloos van.
Toen belde ik Eric, een jongen waar ik zo af en toe wat contact mee had en die altijd weer gekke dingen onderneemt. Hij lift veel en fietst veel. Hij vertelde me: “ik ga naar Kirgizië fietsen!” Eigenlijk besloot ik toen in een seconde dat ik dat ook zou gaan doen. Ik had geen idee waar het lag, of het wel kon, maar ik wist helemaal zeker dat dit precies was wat ik wilde.
Eigenlijk droomt iedereen er wel stiekem van, een grote reis. Geld, tijd, carrière, een relatie, angst voor het onbekende, er zijn zat redenen te verzinnen om het niet te gaan doen.
Jij wilde het toch en niets hield je tegen. Was het lastig om je er echt toe te zetten?
Gek genoeg waren het juist mijn geld, tijd, carrière en het onbekende die maakte dat ik dit wilde gaan doen. Mijn carriere voelde enorm verkeerd aan, ik kon dit echt niet nog 10 jaar volhouden. Maar ik had er wel voldoende geld mee verdiend om weg te gaan. En toen ik daar, wandelend naar de supermarkt, besloot om de boel op te zeggen viel er een gigantische last van mijn schouders.
Natuurlijk zag ik er tegenop wat ‘men’ zou gaan zeggen, maar er was toen eigenlijk al geen weg meer terug.
En dat is gek hoor: mijn hele leven heb ik maar wat aangerommeld. Ik zoefde door de VWO, heb nog wat gestudeerd links en rechts, ging backpacken en heb zelfs een Master-graad behaald. Toen fietste ik binnen bij een serieuze baan. Zo werd ik dus 29 zonder ooit een echte keuze gemaakt te hebben.
In die tijd ben je ook getrouwd met Sharon. Wat vond zij van dit plan?
Sharon was mijn grootste fan! Zij zag ook wel dat ik op de verkeerde weg was en we hadden het vaak over wat ik dan wel zou willen. Ze zag inderdaad haar plan voor een vrijstaand huisje met een paard en een geit voorlopig in rook opgaan, maar zag de charme en de reikwijdte van dit avontuur gelijk in. Ze was echt nog enthousiaster dan ik.
Vaak hoorde ik dat ik nogal snel fietste, mij duurde het een ongekende twee maanden en toen was ik al in Istanbul. En oh, wat was ik trots. Tot ik hoorde dat jij er een maand over had gedaan. Een maand? Naar Istanbul? Heb je überhaupt wel geslapen?
Ja, je zou kunnen zeggen dat ik inderdaad veel cultuur heb opgeofferd aan snelheid. Een mooie plek als Dubrovnik heb ik inderdaad lekker rechts laten liggen. Maar ik heb vooral urenlang met zo’n 20km/h door Europa gezoefd en genoten van alle mooie plekken die ik tegenkwam.
Maar het was februari hè, het regende, het sneeuwde, het was koud. En ik was niet alleen, ik was samen met Eric, de jongen van het eerdergenoemde telefoongesprek. Eric is een beest op de fiets, dus ik peddelde lekker achter hem aan.
Ook heb ik in de eerste drie weken veel bij mensen thuis geslapen. Dan kan je op een dag net even wat meer, omdat je ‘s avonds geen tent hoeft op te bouwen of eten te koken. Je rijdt tot aan de avond en hebt echt een doel. Dat scheelt een hoop hoor. Nadeel daarvan is wel dat je ‘s avonds nog even leuk moet doen. Je kan natuurlijk niet zomaar bij iemand op de bank ploffen en in slaap vallen, je moet een goede gast zijn, vind ik.
Uiteindelijk hebben we gewoon weinig rustdagen genomen, omdat we naar het warmere Zuiden wilde. Hoewel dat uiteindelijk tegenviel: het sneeuwde in Albanië en het hagelde in Macedonië.
Je was dus helemaal afgetraind toen je wegging?
Haha, nou ik zou het niet perse adviseren om mijn tempo aan te houden. Ik deed gemiddeld meer dan 100km per dag. Als je gemiddeld 50km per dag doet is dat ook een prima afstand. En dat kan je ook als je niet zo erg getraind bent. Daarbij, je raakt natuurlijk vanzelf getraind op zo’n reis!
Je bereidt je voor en hoopt dat je de juiste spullen bij je hebt. Onderweg loop je natuurlijk tegen van alles aan. Je wordt ook steeds handiger in alles en maakt van alles mee.
Ja precies, maar ik had al snel van jou geleerd dat dat een valkuil kan zijn. Dat een tent van 800 euro en een slaapzak van 600 euro niet perse nodig zijn. Dus ik heb echt budget voorbereid: gewoon mijn oude slaapzak en –mat, een tweedehands tentje. En verder het motto: ‘problemen lossen we onderweg wel op’
En dat werkte prima, ik heb maar erg weinig momenten gehad dat ik echt in de problemen raakte. En die keren had ik toch niet kunnen voorkomen.
Aan welk dingetje dat je bij je had, heb je het meeste gehad?
Ik had een heel mooi mes bij me. Die gebruik je ontzettend vaak. En ik had nog een extra zakmes mee, en een spork (mes en vork in 1). En Eric had ook nog een mes mee. Man wat gebruikte we vaak een mes.
Maar na 2 maanden waren we ze allemaal kwijt. Serieus, ik had 3 messen mee, Eric had er 1 en ik heb er nog twee cadeau gekregen onderweg. Allemaal kwijt.
Het is overigens grappig als je hoort wat fietsers allemaal kwijt raken. Van complete fietstassen tot camera’s. We zijn een stelletje sloddervossen.
Ook leuk is om te zien wat fietsers aan zinloze dingen meenemen. Ik had een bluetooth-speaker mee, en een italiaanse koffiemaker bijvoorbeeld. Of wat te denken van het wasnetje? Die laatste is overigens nu het trotse bezit van een Grieks vissermannetje om z’n vis in te bewaren.
Welke local heeft de meeste indruk op je gemaakt?
Pfhoe. Als reiziger stel je jezelf kwetsbaar en afhankelijk op, daardoor ontmoet je vreselijk veel lieve mensen. Ik zou er veel tekort doen door er een uit te kiezen. Maar een voorbeeld zou Ramazan zijn. Hij zat gewoon ergens voor zijn huis in Turkije langs de grote weg. Hij zwaaide en floot en gebaarde te stoppen. Ik zat er net lekker in, maar ik besloot toch even te gaan kijken. We konden totaal niet communiceren, maar hij stookte de kachel lekker op, zette thee, gaf brood, olijven, kaas en boter en we zaten gewoon lekker bij elkaar in zijn huis. Toen ik weer wilde gaan gebaarde hij dat het lunchtijd was. Van tijd tot tijd kwamen vrienden langs en op den duur werd een Engels-sprekende man gebeld. Of we tevreden waren, of Ramazan goed voor ons zorgde?
Die onvoorwaardelijke goedheid voor je vreemdelingen. Het is soms om stil van te worden.
In welk land kwam je de meest bizarre gastvrijheid tegen?
Ik had heel hoge verwachtingen van Iran. Dat schijnt het walhalla te zijn. En het grappige is: dat was het dus ook. Ik kan er een boek over schrijven. Maar neem Farhad, die zomaar naar ons toe kwam dat zijn moeder het diner voor ons had klaar staan. Of een man die zijn winkeltje uit rende en ons vertelde dat we moesten blijven als gasten bij hem. Hij huilde bijna toen we weer verder wilde.
Picknicken bij families, uit je tent geroepen worden of je niet bij iemand in huis wil slapen. Echt, Iran is de hemel voor de reiziger die tijd heeft en open staat voor gastvrijheid.
Welke reiziger in je reis heeft het meeste indruk op je gemaakt?
Dat moet Andreas Rutz (Andy) zijn. Hij was zomaar weggefietst uit Zwitserland met zijn gitaar. Veel reizigers staan zich voor op hun indrukwekkende avonturen, de enorme afstanden, of vertellen over hoe zwaar het is. Zo niet Andy, die lacht altijd en vertelt vooral hoe makkelijk het is. Daar kwam nog eens bij dat hij enorm geduldig en vriendelijk was, wat maakte dat ik met oprechte spijt afscheid nam na een drie weken met hem opgetrokken te zijn.
Welke grensovergang kostte het meeste moeite?
Grensovergangen veroorzaken altijd een beetje buikpijn bij mij. Als je dan weer net ergens een vakje op zo’n formulier vergeet, of je handtekening scheef zet of geen juiste bewijs van zorgverzekering hebt waar je het bestaan niet van wist, kan dat je uren vertraging opleveren of erger. Ik had gehoord over een Fransman die een week in niemansland tussen Oezbekistan en Turkmenistan heeft moeten bivakkeren!
Mijn moeilijkste was Oezbekisten-Tadjikistan. Het was 45 graden en het hokje had natuurlijk geen airco. Om onduidelijke redenen moest ik eerst 2 uur in een hokje wachten. Toen kwam er een breed lachend mannetje aan: formulier invullen en mijn douaneformulier inleveren. Douaneformulier? Huh? Die had ik niet meer dus. Niet gezien ook. Het is een formulier waarop staat hoeveel geld je het land in brengt en je mag niet meer dan dat uitvoeren. Ik moest mee een hokje in: ik had een groot probleem. Maar, zo grijnsde het mannetje: er was ook wel weer een oplossing. Waar was mijn portomonnee? Hij haalde 20EU uit mijn stapel biljetten en gebaarde dat ik het hem moest geven. Ik deed dat maar, ik was al lang blij dat ik niet een half jaar in een Oezbeekse cel hoefde door te brengen. En jawel, na deze obscure transactie was de weg geplaveid:
Ik kreeg een stempel in mijn paspoort en mocht door!
Heb je weleens bijna in je broek geplast van angst?
Haha, nee joh! Ja, die keer in Turkije dat er om 01.00 uur ‘s nachts een auto naast de tent stopte en er twee mannen uitstapte die ons wakker maakte. Dat was niet zo leuk. Maar dat bleek politie te zijn.
Toen je in Kirgizië aankwam is je vrouw Sharon aangehaakt en ben je samen met haar door China naar Bangkok gefietst. Hoe is dat gegaan?
Dat was echt fantastisch. Sharon bleek een geboren avonturier: zij had nog minder eisen dan ik aan een slaapplek en drie dagen droge rijst met een stukje tomaat eten vond ze geen probleem. En het briljante was: ze begreep wat ik de maanden er voor had meegemaakt. We doen dit nu ook vaker in Nederland, omdat zij nu ook ziet: er is geen betere reisvorm dan fietsen!
Het was wel anders dan alleen of met een andere mannelijke fietser; maar ik had al stelletjes ontmoet en ik wist hoe ik niet wilde zijn als stel. Vaak zijn ze op zichzelf, als een soort kliekje. Dat wilde ik niet. En dat is ook gelukt, we hebben zelfs een poosje met andere fietsers opgetrokken.
Wat is jouw advies voor anderen om iemand als een partner ook deel uit te laten maken van je reisdroom?
Doen!
Ik heb echt een vrouw nodig in mijn leven dus ik wil samen met haar de wereld zien. Ik ontmoet wel veel mensen die zeggen: ja, ik zou absoluut willen gaan, maar mijn partner ziet dat echt niet zitten. Ik vind dat soms wel zonde, want vaak is dat een antwoord dat ze zelf voor hun partner hebben ingevuld. Sharon was tot mijn verbazing erg enthousiast over mijn plan, dat kwam omdat ze het vuur in mijn ogen zag. Als je echt wil, dan is er veel meer mogelijk dan je denkt.
Je kwam na maanden van ultieme vrijheid weer Thuis. Vanuit het tropisch Bangkok. Je had geen baan, het was koud en regende, en je vrouw ging de hort op. Werd je daar niet depressief van?
Het is verleidelijk thuis te gaan zitten kniezen en te kijken hoe slecht het er is. Ik kijk vooral naar wat ik wel heb: een heerlijk huisje, met een volle koelkast, een prachtig bed met donzen dekbed. Vlakke fietspaden met goed asfalt. Vrienden, biertjes, en warme familieliefde. Nederland is mooi en het klimaat is heerlijk gematigd: niet bizar koud, warm en geen extreme hoogtes.
Het heeft geen zin je eigen cultuur met een andere te vergelijken om op die manier de ene boven de andere te verheffen. Het zit in mensen ingebakken dat ze hun eigen leefwijze en gewoonten de beste vinden en andere manieren per definitie als ondergeschikt beoordelen. Best logisch. Het tegenovergestelde daarvan – je eigen cultuur relativeren – is wat mij betreft een zinloze bezigheid. In het begin had ik er wel een handje van, hoor. Dan was ik de hervormd-gereformeerde jongen van de Veluwe die een kijkje in de wereld kwam nemen en dan oordeelde dat die plattelandsboeren in hun Hollandse biotoop echt niks van het leven snapten. Moesten ze eens in het buitenland gaan kijken. Nee, zo moet je niet denken.
Je leeft allemaal gewoon je leven op een bepaalde manier, je volgt tradities en bedenkt nieuwe dingen en dat is oké, daar hoef je niks tegenover te stellen.
Je was ICT consultant voordat je weg ging en nu ben je filmmaker. Hiermee kan je wel stellen dat deze reis jouw leven compleet ondersteboven heeft gegooid. Vertel!
Ja, als je je leven omgooit komen er onverwachte dingen op je pad. Dat leer je wel tijdens een reis en zo stond ik natuurlijk ook in het leven toen ik thuis kwam. Ik kreeg de kans om voor de televisie te gaan werken: verhalen zoeken en uitwerken voor een tv-programma.
Het is echt een droombaan: ik ben de hele dag in gesprek met allerlei mensen over hun leven en hun drijfveren. En die verhalen deel ik vervolgens op tv. Prachtig toch?
Kijk er maar eens naar: Geloof en een Hoop Liefde, ma-do NPO 17:50 uur.
Ik wil er nu meer verder, mijn stiekeme droom is om over een paar jaar zelf met een camera op pad te gaan.
Ga je ooit nog een grote reis ondernemen?
Absoluut, hoewel ik niet zeker weet of het wel weer zo’n grote wordt. Wellicht een maandje hier, een maandje daar. Maar ik heb nog geen plannen hoor, eerst maar eens goed worden in televisie maken.
De truc is nu om mijn leven overzichtelijk te houden: geen dure auto, geen groot huis, geen dure levensstandaard. Zo houd je jezelf onafhankelijk van fysieke zaken. Bezit maakt reizen moeilijk denk ik.
Heb je om af te sluiten nog een laatste inspirerende of totaal niet inspirerende quote?
Nou, ik ben geen Dalai Lama hoor. Maar in de kern is het dit: Je gaat een keer dood, echt. Stel je dromen niet uit. En maak die tijd die je hebt om te leven tot iets bijzonders!
Thnx voor je toffe verhaal Daniël! Neem een kijkje op www.wegenvandewereld.nl, hier documenteerde Daniël zijn reis.
